Menu toggle

Welkom terug

Guides

PK vs. koppel: Wat is het verschil tussen vermogen en koppel?

Termen als koppel en vermogen geven belangrijke parameters van motoren weer. Maar de betekenis is niet altijd duidelijk, en vaak zorgen de aanduidingen voor verwarring. Wat betekent Newtonmeter of Nm, en wat zijn dan weer de paardenkrachten van een motor? In onze gids over vermogen en koppel leggen we het verschil uit en geven we antwoord op alle belangrijke vragen.

Wat betekent PS?

Het vermogen van auto’s wordt vaak uitgedrukt in paardenkracht. De afkorting PS staat voor pk. De meeteenheid PS wordt nu als verouderd beschouwd, maar wordt in de volksmond nog vaak gebruikt. In officiële documenten zoals het kentekenbewijs wordt het vermogen van een auto echter vermeld in kilowatt kW.

Tegenwoordig komt de specificatie van paardenkracht meestal alleen voor in het autokwartier. Maar bestuurders geven ook vaak aan hoeveel pk hun auto heeft als hen gevraagd wordt naar de prestaties. Gelukkig is vermogen in pk of kW relatief eenvoudig om te rekenen. Een vermogen van 1 kW komt overeen met 1,36 pk, terwijl 1 pk staat voor een vermogen van 0,735 kW.

Wat zijn kW?

De afkorting kW staat voor kilowatt en geeft, net als paardenkracht, het maximale vermogen van de motor in auto’s aan. De basiseenheid is weer watt, 1000 watt is één kilowatt. Het vermogen geeft de hoeveelheid energie aan die in een bepaalde tijdseenheid kan worden omgezet. Tegenwoordig is het gebruikelijk om het motorvermogen van een voertuig altijd in deze eenheid aan te geven.

Een motor kan een hoog vermogen bereiken door een hoog koppel of bij hoge toerentallen. Het maximale vermogen is meestal alleen beschikbaar in het bovenste toerentalbereik. Het vermogen van auto’s met een elektromotor wordt uitsluitend in kilowatt aangegeven. Dit mag niet worden verward met het laadvermogen van de elektrische auto.

Wat is het koppel?

Koppel is een klassieke grootheid in de natuurkunde en de mechanica. De gebruikelijke meeteenheid voor koppel heet de Newtonmeter en wordt aangeduid met de afkorting Nm. Deze natuurkundige grootheid geeft het rotatie-effect aan waarmee een bepaalde kracht inwerkt op het draaipunt van een lichaam.

In een auto wordt koppel gedefinieerd als een kracht die als een rotatie op de aandrijfas van de motor werkt. Hier zal de bestuurder een hoog koppel waarschijnlijk ervaren als een sterke trekkracht. Dit is vooral merkbaar bij elektrische auto’s, waar het maximale koppel vanaf de start en bij elke snelheid beschikbaar is.

Wat is het verband tussen vermogen en koppel?

In de verbrandingsmotor van een auto houden de variabelen koppel en vermogen rechtstreeks verband met elkaar. Een bepaald vermogen kan worden opgewekt uit verschillende constellaties van koppel en toerental. Beide waarden zijn dus afhankelijk van het toerental.

Vermogen en koppel worden verschillend gedefinieerd. Terwijl een hoog vermogen gewoonlijk alleen beschikbaar is bij een hoog toerental, kan een hoog koppel al beschikbaar zijn bij een relatief laag toerental. Een maximaal koppel is ook beschikbaar bij lagere toerentallen.

Koppel of vermogen – wat is belangrijker?

Autofabrikanten vermelden altijd de waarden van vermogen en koppel voor een voertuig. De vraag rijst welke waarde belangrijker is. In de praktijk is dat meestal het koppel, ook al worden auto’s nog steeds gewaardeerd op basis van hun vermogen, zoals pk en kW.

In de praktijk maakt een motor met een hoog koppel een goede acceleratie mogelijk, wat vaak belangrijk is in het wegverkeer. Voor de bestuurder opent een motor met veel koppel een goede trekkracht uit het toerengebied. Een auto met veel vermogen daarentegen zal eerder een hoge topsnelheid mogelijk maken.

Verschil tussen paardenkracht en koppel – een praktisch voorbeeld

Het verschil tussen het vermogen in pk en het koppel in Nm wordt in de praktijk vaak duidelijk. Zo kan een tractor voor de landbouw in vergelijking een vrij laag effectief vermogen hebben. De motor kan echter uit die paar pk’s een enorm vermogen halen, omdat hij is ontworpen voor een hoog koppel. Zo kan de trekker vanuit stilstand al een zware aanhangwagen trekken.

De verhouding tussen pk en Nm kan voor een sportwagen heel anders liggen, omdat hier andere factoren gelden. Dit type voertuig is ontworpen voor maximale prestaties op de weg en om hoge snelheden te bereiken. Terwijl de sportwagen bijzonder snel kan gaan met zijn paardenkrachten in het bereik van drie cijfers, is er niet zo’n hoog koppel beschikbaar, vooral niet bij de start.

Hoeveel vermogen en koppel – Effecten op onderhoud en reparatie

Eigenschappen als vermogen en koppel kunnen soms interessante factoren worden bij het onderhoud en de reparatie van voertuigen. De hoogontwikkelde motoren in moderne auto’s moeten namelijk ook een hoog koppel genereren bij zoveel mogelijk omwentelingen per minuut.

Dergelijke motoren hebben vaak een turbolader en een kleinere cilinderinhoud dan een motor zonder turbo. Dit is weer van invloed op het ontwerp van de motor. Daarom kan het onderhoud van een dergelijke motor ook ingewikkelder zijn.

Welke gevolgen hebben deze omstandigheden voor de aankoop van reserveonderdelen?

Welk vermogen en koppel een voertuig heeft, kan zelfs een verschil maken bij de aankoop van reserveonderdelen. Dit komt onder meer door het ontwerp van de huidige motoren. Deze moeten onder meer een zo evenwichtig mogelijk koppel vertonen over een breed toerentalbereik en ook bij lage toerentallen.

De motoren met turbolader die vaak voor dit doel worden gebruikt, zijn complexer qua ontwerp. In eenheden met turbotechnologie, waarvan de turbocompressor er slechts één is, worden bijvoorbeeld veel extra onderdelen gemonteerd. Daarom zijn er meer en andere reserveonderdelen nodig als een motor defect is.

Er zijn ook verschillen tussen auto’s met veel vermogen en, in vergelijking daarmee, voertuigen met veel koppel. Onderdelen met een hoog koppel, zoals een as, kunnen door de belasting sneller stuk gaan dan andere.

Met auto’s met veel pk’s wordt daarentegen vaak veel sportiever gereden dan met gewone alledaagse voertuigen met veel minder vermogen. Dit kan leiden tot een hogere slijtage van bepaalde onderdelen. Bovendien zijn de onderdelen voor voertuigen met veel vermogen soms duurder.

Meest gelezen gidsen