Verbrandingsmotoren zijn afhankelijk van een betrouwbare motorsmering. In de motor zorgt smering voor een vermindering van de wrijving tussen de afzonderlijke motoronderdelen. Smering zorgt er ook voor dat warmte en vuildeeltjes uit de verbrandingsmotor worden verwijderd.

Hoe werkt motorsmering?

Het motorsmeersysteem van moderne viertaktmotoren is ontworpen als een druksmeersysteem. In tegenstelling tot andere smeersystemen zoals verse oliesmering, bevindt de olie zich in een gesloten circuit. Een drukpomp genereert de nodige druk om de motorolie te leveren en alle smeerpunten betrouwbaar te smeren.

Hoe werkt het oliecircuit in de motor?

In het oliecircuit van de motor haalt een oliepomp de olie uit het carter. Via het filter bereikt de motorolie de smeerkanalen en de smeerpunten. Bewegende onderdelen in de motor zorgen er soms voor dat de olie verstuift. De smeerolie druppelt dan terug in de oliepan. Bij dry sump-smering kunnen meerdere pompen worden gebruikt.

Onderdelen van het smeersysteem in een auto:

• Oliepomp: De oliepomp levert de motorolie met voldoende druk aan de smeerpunten in de motor. Oliepompen in auto’s worden meestal rechtstreeks door de motor aangedreven.
• Oliepan: De olie verzamelt zich in de oliepan nadat het door het motorblok is gegaan. In het geval van druksmering zoals natte carter- of droge carter-smering, wordt de olie hier aangezogen.
• Oliekoeler: Een oliekoeler zorgt voor extra koeling van de motorolie. Het onderdeel is direct geïntegreerd in het circuit voor de motorolie en aangesloten via olieslangen of olieleidingen.
• Oliefilter: Het oliefilter filtert verontreinigingen uit de olie nadat die is aangezogen door de oliepomp. Dit voorkomt dat vuildeeltjes de smeerpunten van de motor bereiken.
• Oliepeilstok: Met de peilstok kan de gebruiker van de auto controleren hoeveel smeermiddel er in de motor zit. Hiervoor kan de peilstok gewoon uit het motorcompartiment worden getrokken.
• Oliedrukschakelaar: Een oliedruksensor of oliedrukschakelaar controleert of de druk in het smeersysteem overeenkomt met de specificaties. Als de oliedruk niet correct is, gaat er een controlelampje branden.

Wat moet er gesmeerd worden in de motor?

In verbrandingsmotoren is smering van alle bewegende motoronderdelen verplicht. Bijna alle onderdelen in de motor zijn op bepaalde punten beweeglijk met elkaar verbonden of draaibaar gemonteerd. Tijdens de werking van de motor ontstaat wrijving tussen de onderdelen, die kan worden geminimaliseerd door effectieve smering. De bewegende motoronderdelen worden van motorolie voorzien via smeerpunten of door werveling. Dit zijn bijvoorbeeld de lagers van de nokkenas en de krukas. De drijfstanglagers hebben ook een betrouwbare smering nodig. De zuigers in de motorcilinders moeten ook van olie worden voorzien voor koeling en om wrijving te minimaliseren.

Welke smeersystemen zijn er?

In auto’s worden verschillende smeersystemen gebruikt, afhankelijk van het motorontwerp. Verbrandingsmotoren als viertaktmotoren hebben meestal een druksmeersysteem als natte carter smering of droge carter smering. Bij dit type smering levert een oliepomp de motorolie aan de smeerpunten. De olie die in de oliepan druppelt, wordt door een oliefilter gevoerd en teruggevoerd naar het smeersysteem.

Recirculerende druksmering als natte carter smering

Bij druksmering in oliecarter verzamelt de smeerolie die uit de motor druppelt zich in het oliecarter. Hier koelt de olie af en keert via de oliepomp en het oliefilter terug naar de smeerpunten. De meeste auto’s met viertaktmotoren hebben natte-cumpsmering.

Motorsmering als dry-sumpsmering

Dry sump-smering wordt vaak gebruikt in de motoren van sportwagens. Bij deze vorm van smering zuigt een pomp de olie rechtstreeks uit het carter. De smeerolie verzamelt zich in een reservoir. Zo is er onder alle rijomstandigheden voldoende olie beschikbaar voor de motor.

Smering van tweetaktmotoren

Tweetaktmotoren verbranden het smeermiddel samen met de brandstof in de vorm van mengsmering of verse oliesmering. Bij mengsmering worden beide stoffen direct in de brandstoftank gemengd. Bij verse oliesmering of verbruikssmering met automatische verse olie mengt een pomp het benodigde smeermiddel met de brandstof.

Defecten in het smeersysteem herkennen

Alle onderdelen van het smeersysteem worden tijdens het gebruik van de auto voortdurend belast en kunnen defect raken. Defecten in het smeersysteem moeten altijd serieus worden genomen. In het ergste geval leidt een onvoldoende olietoevoer naar de smeerpunten tot kapitale motorschade.

De meest voorkomende defecten in het smeersysteem van de motor:

1. Oliepomp defect: Als de pomp voor de motorolie defect is, uit zich dit meestal in een daling van de oliedruk. Het oliedruklampje gaat branden, soms verschijnt er ook een foutmelding op het voertuigdisplay. In sommige gevallen brandt de oliedrukcontrole langer dan normaal na het starten van de motor als de drukpomp niet goed werkt.
2. Lekkage in het oliesysteem: Lekkages in het oliesysteem zorgen ervoor dat er olie uit het oliecircuit ontsnapt. Vaak ontsnapt de motorolie zichtbaar uit een defecte aansluiting, een kapotte slang of een lekkende oliekoeler. De gevolgen kunnen een te laag oliepeil in de oliepan en een verlaagde oliedruk zijn. Een lek is niet altijd direct zichtbaar.
3. Oliepan beschadigd: De oliepan kan gemakkelijk beschadigd raken door zijn positie onder de auto. Weersinvloeden kunnen ook slijtage en doorroesten van het onderdeel veroorzaken. Een beschadigde en lekkende oliepan is meestal te zien aan olievlekken onder de auto of olie op de vloer van de auto. Maar ook een kapotte pakking van de oliepan kan leiden tot olieverlies.